In haar tocht langs de Nederlandse ex-koloniën, is Het Volksoperahuis aangekomen bij een nieuwe stop: Indonesië. Samen met het Papermoon Puppet Theatre uit Yogyakarta gaat het gezelschap in de nieuwe voorstelling Hete Peper de periode van de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog te lijf; een periode die dit jaar precies 70 jaar geleden begon. Hete Peper is een muziektheatervoorstelling over Indo’s, Nederlanders en Indonesiërs, gemaakt door theatermakers uit beide landen, elk met hun eigen geschiedenis én onze gezamenlijke historie. Begeleid door veel muziek, van krontjong tot rock, en met vindingrijk poppenspel, ontvouwt zich het verhaal van Hete Peper: de geschiedenis van twee geliefden die door de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd een fatale wending kreeg.
Het verhaal
In Hete Peper reist de Nederlander Eric Coen voor het eerst in zijn leven naar Java. Hij bezoekt de resten van een suikerfabriek die decennialang werd gerund door zijn familie. Zijn vader is na de onafhankelijkheid van Indonesië naar Nederland vertrokken en heeft altijd gezwegen over zijn laatste jaren aldaar. Bij de restanten van de fabriek ontmoet Eric een stokoude Javaanse man die zijn vader gekend heeft. Maar ook hij hult zich in zwijgen. Door tussenkomst van de kleindochter van de oude Javaan, komen er echter toch fragmenten los van een heftige liefdesgeschiedenis. Langzaamaan tekent zich een verhaal af met een dramatische ontknoping.
Inspiratie
Het Volksoperahuis en Papermoon lieten zich voor Hete Peper inspireren door veel elementen. Enerzijds was het liefdesverhaal van Saidja en Adinda uit de Max Havelaar een uitgangspunt, maar ook wilden zij de strijd van de Indonesiërs voor een eigen republiek verder onderzoeken. Wat was de rol van de Nederlandse deserteur Poncke Princen tijdens de politionele acties na de Tweede Wereldoorlog? En was het lot van de Indische Nederlanders en ‘halfbloeden’?
Het Volksoperahuis maakte afgelopen zomer al de voorstelling Once upon a time in the East op De Parade; een begin van het aanstippen van deze problematiek. Bij Hete Peper komt echter via Papermoon de stem van de Indonesiër zélf erbij: hoe kijkt hij terug op deze gebeurtenissen? Net als bij Once upon a time in the East, zal ook de Nederlandse Indo Rop Severien meewerken aan Hete Peper. Hij creëerde voor de voorstelling een eigentijdse vorm van wajang poppenspel.
Ontstaan samenwerking met Papermoon Puppet Theatre
Vorig jaar reisde Het Volksoperahuis naar Java om zich in de cultuur te verdiepen en partners te zoeken voor dit project. Aanvankelijk vonden zij weerstand tegen het onderwerp: “Waarom oude wonden openrijten? Wij richten ons hier op de toekomst.” Jef Hofmeister zegt hier over: “…wij reden door de regenachtige straten van Jakarta waar het verleden ons vanaf iedere straathoek aanstaarde. Van te huren Hollandse omafietsen voor café Batavia, het Merdeka-vrijheidsplein en mensen die tot duizend kunnen tellen in het Nederlands. Het verleden leeft dus niet alleen vanuit een Nederlands-Indisch perspectief. Als wij gezamenlijk met Indonesische kunstenaars een verhaal willen vertellen over ons gedeelde verleden dan zal dat juist ook vanuit Indonesisch oogpunt moeten.” In Yogyakarta kwam Het Volksoperahuis in contact met het Papermoon Puppet Theatre. Deze jonge generatie Indonesische kunstenaars greep deze gelegenheid aan om zich opnieuw tot hun eigen geschiedenis te verhouden.
Papermoon Puppet Theatre
Papermoon Puppet Theatre werd opgericht door beeldend kunstenaars Maria Tri Sulistyani en Iwan Effendi. Zij lieten zich inspireren door de twee bekendste vormen van Indonesisch poppenspel en brengen deze op originele wijze samen. Ze combineren wajang, het beroemde schaduwspel waarbij traditionele verhalen verteld worden, met Theater Boneka, een minder formele vorm van poppentheater, vaak voor kinderen, waarin hedendaagse onderwerpen aan bod komen. Net als Het Volksoperahuis kiest Papermoon regelmatig hete hangijzers uit hun (nationale) geschiedenis als onderwerp van hun voorstellingen. Beide groepen vonden elkaar ook in hun stijl: poëtisch en gericht op de verbeelding, maar telkens op een open, op het publiek gerichte manier.
Productieleidster Nina van Hartskamp hield een blog bij in Indonesië tijdens het maakproces die je hier kunt lezen.
Eerder te zien op:
-
25/02/15 try-out
IFI (French Institute of Indonesia)
Yogjakarta, Indonesië
-
26/02/15
IFI (French Institute of Indonesia)
Yogjakarta, Indonesië
-
27/02/15
IFI (French Institute of Indonesia)
Yogjakarta, Indonesië
-
11/03/15 try-out
Theater Ins Blau
Leiden
-
12/03/15 try-out
Theater Ins Blau
Leiden
-
13/03/15 première
Theater Ins Blau
Leiden
-
14/03/15
Schouwburg Kunstmin
Dordrecht
-
17/03/15
Corrosia Stad
Almere
-
18/03/15
Corrosia Stad
Almere
-
19/03/15
Theaters Tilburg, Studio
Tilburg
-
21/03/15
Theater De Verbeelding
Purmerend
-
26/03/15
Theater Concordia
Enschede
-
27/03/15
Toneelschuur
Haarlem
-
28/03/15
Toneelschuur
Haarlem
-
31/03/15
Parkstad Limburg Theaters
Heerlen
-
02/04/15
Schouwburg Het Park
Hoorn
-
03/04/15
Schouwburg
Rotterdam
-
04/04/15
Dorpstheater
Wormer
-
08/04/15
Bijlmer Parktheater
Amsterdam Zuidoost
-
09/04/15
Groene Engel
Oss
-
10/04/15
Lieve Vrouw
Amersfoort
-
11/04/15
Schouwburg
Arnhem
-
14/04/15
Theater Bouwkunde
Deventer
-
17/04/15
Theater Dakota
Den Haag
-
22/04/15
Lux Mariënburg
Nijmegen
-
23/04/15
Theater Bellevue
Amsterdam
-
24/04/15
Theater Bellevue
Amsterdam
-
25/04/15
Theater Bellevue
Amsterdam
Regie en tekst: Kees Scholten, i.s.m., Maria Tri Sulistyani
Muziek en tekst: Jef Hofmeister
Poppenspel: Beni Sanjaya
Dans: Sekar Rahina
Spel: Sekar Rahina, Kees Scholten
Muzikanten: Jef Hofmeister, Mo-ong Sandi
Techniek: Robbert de Jongh
Decor: Robert van der Hoop, Bas Peeters
Licht: Gé Wegman
Productie: Djoere de Jong / ProductieCollectief
Fotografie: Indra Wicaksono
Illustratie en grafisch ontwerp: Bart Sparnaaij
Organisatie en publiciteit: Theaterzaken Via Rudolphi
Theater Ins Blau Leiden
Donderdag 12 maart
Inleiding plus lichte maaltijd bestaande uit Indonesische hapjes, aanvang 19.15 uur
19.15-19.45 uur: inleiding door Els Bogaerts.
19.45-20.15 uur: lichte maaltijd van Indonesische hapjes verzorgd door toko Iboe Tjilik. Met korte toelichting op wat u eet.
Els Bogaerts studeerde dans en muziek op Java. Ze doceerde en deed onderzoek aan de opleiding ‘Talen en Culturen van Zuidoost-Azië en Oceanië’ van de Universiteit Leiden. Verder coördineerde ze bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie een groot onderzoeksproject naar de geschiedenis van de dekolonisatie van Indonesië. De bundels Van Indië tot Indonesië (2007) en Beyond empire and nation (2012) samengesteld met Remco Raben, kwamen voort uit dat project.
Momenteel werkt ze, onder auspiciën van het Leiden ‘Institute for Area Studies’, aan een boek over Javaanse cultuur in de Indonesische media.
De kosten voor hapjes en inleiding bedragen € 5,- per persoon, aanmelden is noodzakelijk en kan via Theater Ins Blau.
Vrijdag 13 maart (première)
Dinerarrangement (reserveren via Theater Ins Blau)
Indonesisch Specialiteiten Restaurant Surakarta biedt de bezoekers van Hete Peper een heerlijke nasi rames (rijst met diverse gerechtjes) aan met twee drankjes p.p. De nasi rames kan met vlees of vegetarisch besteld worden. U moet zich tussen 18.30 en 19.00 uur melden bij Surakarta, zodat u ruim de tijd heeft om te eten. Surakarta zit om de hoek bij Theater Ins Blau, aan Noordeinde 51-53.
Theater de Verbeelding Purmerend
Zaterdag 21 maart
Na afloop van de voorstelling is er een nagesprek met de makers én met Indiëveteraan Toon Capel; een in Purmerend zeer actief persoon die na zijn Indiëtijd tevens nauw betrokken is geweest bij de CPN (Communistische Partij van Nederland).
Theater Concordia Enschede
Donderdag 26 maart
Na afloop van de voorstelling is er een Q&A (nagesprek) waarbij Vaya Nijhof van Nasi Idjo de spelers gaat interviewen. Hoe kijken beide gezelschappen naar onze gezamenlijke Indonesisch- Nederlandse geschiedenis, hoe maak je hier een verhaal over, hoe verliep de samenwerking tussen Het Volksoperahuis en Papermoon Puppet Theatre en welke reacties krijgen ze op het stuk?
Nasi Idjo is een stichting die de Indische cultuur en identiteit levend wil houden door en voor de jongere generaties. Zie voor meer informatie ook www.nasi-idjo.nl.
Toneelschuur Haarlem
Vrijdag 27 & zaterdag 28 maart
Voorafgaand aan de voorstelling (19.15-19.45 uur) geeft schrijfster Marion Bloem een inleiding. Marion Bloem werd in 1952 geboren in Nederland als kind van ouders die twee jaar daarvoor uit Indonesië waren geëmigreerd. Bij het grote publiek raakte Marion Bloem bekend als schrijfster van het boek Geen gewoon Indisch meisje (1983). Daarna volgden vele romans, die vaak met de Nederlands-Indische geschiedenis of met het migrantenbestaan in Nederland te maken hebben. Hiernaast maakt Bloem ook documentaires en films, waaronder Wij komen als vrienden over deserteurs in Indië en Het land van mijn ouders. Ook is Marion Bloem beeldend kunstenares. In 1993 ontving zij de E. du Perronprijs voor haar hele oeuvre.
Bij Hete Peper zal Marion Bloem geïnspireerd door haar eigen oeuvre en verhaal vertellen over onze gezamenlijke Indonesisch- Nederlandse geschiedenis en relatie. Hierbij zal ze o.a. ingaan op het thema deserteurs en overlopers.
Momenteel is Marion Bloem ook op tournee met haar eigen muzikale verteltheaterprogramma Geen gewoon Indisch meisje. Voor de speellijst zie www.marionbloem.nl.
Rotterdamse Schouwburg
Vrijdag 3 april
Voorafgaand aan de voorstelling (19.30-20.00 uur) geeft schrijfster Marion Bloem een inleiding in het Haltheater* van de schouwburg.
Marion Bloem werd in 1952 geboren in Nederland als kind van ouders die twee jaar daarvoor uit Indonesië waren geëmigreerd. Bij het grote publiek raakte Marion Bloem bekend als schrijfster van het boek Geen gewoon Indisch meisje (1983). Daarna volgden vele romans, die vaak met de Nederlands-Indische geschiedenis of met het migrantenbestaan in Nederland te maken hebben. Hiernaast maakt Bloem ook documentaires en films, waaronder Wij komen als vrienden over deserteurs in Indië en Het land van mijn ouders. Ook is Marion Bloem beeldend kunstenares. In 1993 ontving zij de E. du Perronprijs voor haar hele oeuvre.
Bij Hete Peper zal Marion Bloem geïnspireerd door haar eigen oeuvre en verhaal vertellen over onze gezamenlijke Indonesisch- Nederlandse geschiedenis en relatie. Hierbij zal ze o.a. ingaan op het thema deserteurs en overlopers.
Momenteel is Marion Bloem ook op tournee met haar eigen muzikale verteltheaterprogramma Geen gewoon Indisch meisje. Voor de speellijst zie www.marionbloem.nl.
* Het Haltheater bevindt zich na binnenkomst in de schouwburg rechts.
Bijlmer Parktheater
Woensdag 8 april
Om 19.15 uur geeft Wulan Dumatubun, Indonesië betrokkene en dansprogrammeur van het Bijlmer Parktheater, een inleiding bij Hete Peper. Wulan speelde tevens mee als actrice en danseres in Once upon a time in the East, een eerste Paradeversie van Hete Peper die afgelopen zomer te zien was. De voorstelling zelf begint om 20.00 uur.
Zaterdag 11 april – Schouwburg Arnhem
Met inleiding door Hans van den Akker, conservator Museum Bronbeek en projectleider van de tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950. Aanvang van de inleiding is 19.30 uur.
En nog meer goed nieuws: bezoekers van Hete Peper in Arnhem kunnen op vertoon van hun theaterkaartje voor €3,- Museum Bronbeek bezoeken!
Vrijdag 17 april – Theater Dakota
Op vrijdag 17 april vindt NAAR HET THEATER MET MANDY plaats in Theater Dakota. Mandy van Winden, theaterdocent- en wetenschapper, leidt om 19.15 uur een voorgesprek bij Hete Peper. Dit zal gevoerd worden met Jef van Het Volksoperahuis, Richard Baumeister en de heer en mevrouw Sjarbaini. Richard Baumeister is voormalig conrector van het Haagse Johan de Witt college, maar heeft vooral ook een familiegeschiedenis die nauw verweven is met Indonesië en Den Haag. Ook Nelia en Wally Sjarbaini zijn Hagenaars met een geschiedenis die geworteld is in Indonesië. Onder leiding van Mandy van Winden gaan zij met het publiek in gesprek over de thematiek van Hete Peper. Bij het voorgesprek krijgt iedereen een kopje koffie of thee aangeboden van het theater.
Na afloop van de voorstelling leidt Mandy van Winden het nagesprek met de makers, waarbij het publiek vragen kan stellen en hun eigen verhaal kan delen. Dit alles onder het genot van een (gratis) Indisch hapje.
Do 23 t/m za 25 april – Theater Bellevue
Op alle drie de speeldagen is er de exclusieve mogelijkheid om Indisch te dineren voorafgaand aan de voorstelling. Dit diner vindt plaats op het podium in het decor van Hete Peper. Tijdens dit diner wordt niet alleen een heerlijk Indisch gerecht geserveerd inclusief een drankje, maar krijgt het publiek ook een per dag wisselend extra programma voorgeschoteld:
Donderdag 23 april: Schrijfster Marion Bloem zal geïnspireerd door haar eigen oeuvre en verhaal vertellen over onze gezamenlijke Indonesisch-Nederlandse geschiedenis en relatie. Hierbij zal ze o.a. ingaan op het thema deserteurs en overlopers.
Vrijdag 24 april: De Grote Indoquiz. Met een vette knipoog naar het verleden én het heden krijgt het publiek vragen voorgeschoteld over Indo’s, Nederlanders en Indonesië.
Zaterdag 25 april: Altijd al meer willen weten over Indonesische dansvormen of –poppenspel? De makers van Papermoon en poppenspeler Rop Severien geven u een boeiende uitleg en tonen hun kunsten.
De aanvang van het diner en extra programma is 18.45 uur. De totale kosten (exclusief theaterkaartje voor Hete Peper) bedragen € 15,-. Kaarten voor het randprogramma kunnen telefonisch gereserveerd worden via 020-5305301, of aan de balie van Theater Bellevue gekocht worden. De capaciteit van het randprogramma is beperkt. Reserveren bij Theater Bellevue is daarom noodzakelijk.
